Sosyal Güvenlik Kurumu Gelir Testi Nedir? Gelir Testi Nasıl Yapılır ? İhtiyaç duyulan Belgeler Nelerdir? Gelir Testi Yapılması Zorunlu Mudur ? Gelir Testi Nerede Yapılır ? Gelir Testini Kimler Yaptırmalıdır.?
Gelir testi asal olarak Genel Sıhhat(Sağlık)Sigortası dahilinde yapılması şart olan bir uygulamadır. Çalışan veya çalışmayan tüm fertleri içinde barındıran bir sistem diyebiliriz. Genel Sıhhat(Sağlık)sigortası dâhilinde bir hayli çalışan veyahut çalışmayan insan, Sıhhat(Sağlık)hizmetlerinden istifade edebilmektedir.
Genel Sıhhat(Sağlık)sigortası sayesinde Sıhhat(Sağlık)hizmetlerinden fiyatsız istifade etmek isteyen yurttaşlar gelirlerine bakılarak belirli bir prim ödemekte veya gelirleri azsa rastgele bir fiyat ödemeden sunulan Sıhhat(Sağlık)hizmetlerinden istifade edebilmektedir.
Rastgele bir sigortası bulunmayan veya genel Sıhhat(Sağlık)sigortası kapsamına girmeyen yurttaşların Sıhhat(Sağlık)hizmetlerinden yararlanabilmeleri nedeniyle Genel Sağlık Sigortası çıkartılmıştır. Herhangi bir işte çalışmayan, sigorta sahibi olmayan veya hiçbir desteği bulunmayan yurttaşların Genel Sağlık Sigortasının başlangıcı için ise yapılan teste gelir testi denilmektedir. Yazımızın geri kalanında gelir testi nedir, gelir testi nasıl yaptırılır veya gelir testi nereden yaptırılır gibi suallerin yanıtlarını inceleyeceğiz.
Gelir Testi Nedir?
Gelir testi, genel sağlık sigortası kapsamına dâhil edilmeyen başka bir deyişle herhangi bir işte çalışmayan yurttaşların ve aile fertlerinin gelirinin saptaması neticesi sağlık hizmetlerinden faydalanabilmesini sağlayan bir testtir. Genel sağlık sigortasına sahip olmayanların sağlık için sağlanan olanaklardan faydalanabilmesi için gelir testi yaptırması gerekmektedir.
Sigortalı olarak çalışan fertlerin sağlık sigortası primleri aylıkları üzerinden yatırılmaktadır. Bu kişiler hariç geriye kalan tüm fertlerin genel sağlık sigortası yaptırması zaruri olduğu için SOSYAL GÜVENLİK KURUMU bu kişileri genel sağlık sigortası kapsamında değerlendirmektedir. Bu vaziyetten itibaren kişilerin ne kadar prim ödeyecekleri ya da ödemeyeceklerinin hesaplanması zorunluluğu ortaya çıkmaktadır.
Genel Sağlık Sigortasını Kimler Yaptırmalıdır?
Genel sağlık sigortası kapsamında olmayan, yani herhangi bir işte çalışmayan, şahsına ait işyeri sahibi olmayan, 65 yaş ve üstü, ziraat işiyle uğraşmayan, harp ya da görev malullüğü geliri ile işsizlik ödeneği gibi herhangi bir geliri olmayan yurttaşlar, gelir testi uygulamasına dâhil olarak genel sağlık sigortası kapsamında sağlık hizmetlerinden yararlanabilir.
65 yaşın üzerinde olan ve herhangi bir sosyal garantisi veya geliri bulunmayan tüm yurttaşlara Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfı tarafından aylık yardım yapılmaktadır. Bu yardımla beraber Gelir Testi yaptırmaları vaziyetinde Genel Sağlık Sigortası primleri de devlet tarafınca ödenebilmektedir.
Gelir Testi Nasıl Yapılır ?
Kişilerin ihtiyaç duyulan müesseselere danışarak bizzat müracaatı ile yapılabilmektedir. Bu müracaat esnasında kişilerin nüfus cüzdanlarını yanında bulundurması gerekmektedir. Kendilerine verilen gelir testi formunu doldurup teslim edilmesi yeterlidir. Bu formun alakalı yere teslim edilmesi sonrasında müessese yetkilileri kişinin ve aynı ikamet adresindeki fertlerin gelirleri, taşınır ve taşınmaz malları, harcamaları ve giderleri gibi standartları saptar. Bunun için gerekli görülmesi takdirde kurum yetkilileri tarafından konut ziyareti yapılması da olasıdır. Gelir Testi uygulamasında dikkate alınacak kriterler şu şekildedir;
- Hane içerisinde yaşayan fertlerin toplam aylık geliri,
- Aile şayet kendi evinde ya da kira ödememek koşuluyla başka birinin evinde kalıyorsa, evin rayiç bedelinin 240’ta biri,
- Hane halkının oturmadığı başka bir hanesi yada arsası varsa bu taşınmazların da 240’ta biri, Aile eğer kiraya vermişse konutun kira bedeli,
- Ailenin binek otomobil ya da ticari emelli binek araç için rayiç bedelinin 120’de biri,
- Ailenin varsa bankadaki mevduat hesapları için aylık ürem kazancının iki katı,
- Ailede var ise daimi olarak alınan burs veyahut yardım gibi ödemelerin aylık vasatisi,
- Ailenin sahip olduğu büyükbaş veyahut küçükbaş hayvanlar varsa, kaza veyahut şehir Tarım Müdürlüklerince bunlar için belirleyen aylık gelir,
- Geriye kalan tüm gelirlerin aylık vasatisi
Ailenin gelir kalemleri hesaplandığı gibi vasati giderleri de hesaba katılmaktadır. Ailenin giderleri olarak;
- Giyim,
- Gıda,
- Yiyecek,
- Kira,
- Eğitim,
- Sağlık,
- Erişim,
Gibi temel gider kalemleri incelenmektedir. Gelir Testi hesaplama 2020 senesi için hesaplanan tüm giderlerin aylık ortalamasının fertlere düşen miktarı, aktüel prime göre kazanç alt hududunun üçte birinden az olması şartıyla aile fertleri ve bakmakla yükümlü olunan kişiler genel sağlık sigortası kapsamına alınmaktadır.
Gelir Testine Tabi Olan Aile Fertleri Kimlerdir?
Genel Sağlık Sigortası sisteminin kapsamına baktığımızda, kayıtları bulunmayan kişilerin ve aile fertlerinin gelirlerinin saptaması neticesi sağlık hizmetlerinden SOSYAL GÜVENLİK KURUMU’nın desteğiyle yararlanabilmesine imkan sağlayan bir uygulama olduğunu belirtmiştik. Aslında burada tam manasıyla kast edilen aile fertleri, aynı hane içinde yaşayan eş, evli olmayan çocuklar, büyük anne ve büyük babadan oluşan aile fertlerinden de söz edilmektedir.
Yaşları ne olursa olsun aynı ikamet adresi üzerine kayıtlı olan ya da aynı ikamette yaşayan ve evli olmayan çocuklar gelir tespitinde aile içinde değerlendirilebilmektedir. Bu arada yirmi beş (25) yaşından küçük ve eğitim hayatına devam eden çocuklar aynı hane içerisinde yaşamıyor olsalar bile değerlendirmeye dâhil edilmektedirler.
Anne ya da babaya bakmakla yükümlük varsa dahi eğer değişik bir hane içerisinde ikamet ediyor iseler ayrı bir gelir testine tabi tutulmaktadırlar. Bu yüzden anlaşılmalıdır ki Gelir Testi açık bir şekilde ikamet odaklı bir testtir diyebiliriz.
Gelir Testi Nereden Yaptırılır?
Genel sağlık sigortası dâhil olmak için yapılması gereken gelir testi için başvurular yurttaşların yaşadığı ilçedeki Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma vakıfları tarafından alınmaktadır. Gelir testi Sosyal Güvenlik Müessesesi tarafınca yapılsa da müracaatlar Sosyal Güvenlik Müessesesi’ndan alınmamaktadır. Bağlı bulunan Kaza kaymakamlıklarına gittikçe gelir testi müracaatı yapanlar verilen formu doldurarak orada ki görevliye teslim etmelidir. Gelir testi kişinin yaşadığı hane içerisindeki kişi sayısının toplam gelirinin kişi başına düşen gelirine göre asgari fiyat temel alınarak hesaplama yapılmaktadır.
Gelir Testi Yaptırmak Mecburi mudur?
Genel Sıhhat(Sağlık)Sigortası fertlerin yalnızca Sıhhat(Sağlık)için sunulan hizmetlerden yararlanabildiği bir sigorta türüdür. Çalışan fertler sigorta sahibi olduklarında hem Sıhhat(Sağlık)hizmetlerinden hem de emeklilik haklarından istifade edebilmektedirler. Genel Sıhhat(Sağlık)Sigortası bu yüzden rastgele bir iş dahilinde çalışmayan fertleri kapsamak için oluşturulmuştur denebilir. Bu sigorta için eski vakitlerde Gelir Testi yaptırma zorunluluğu bulunmaktaydı ancak son zamanlarda Gelir Testi yaptırmadan GSS’de sağlanan hizmetlerden yararlanmak olası. Bunun için asgari fiyat temel alınarak, kişiler asgari fiyattan %3’lük bir miktarı dışarıdan bizzat yatırarak Genel Sıhhat(Sağlık)Sigortası haklarından istifade edebilmektedirler..
Bununla birlikte belirlenen miktar ödenemiyorsa fertler isteğe bağlı Gelir Testi yaptırma talebinde bulunarak bu vaziyeti kanıtlarlarsa Genel Sıhhat(Sağlık)Sigortası pirimi devlet tarafından karşılanmaktadır.
Gelir Testi İçin Şart olan Evraklar Nelerdir?
Genel Sıhhat(Sağlık)sigortasın kapsamına girmek ve bu hizmetlerden istifade etmek istiyorsanız, gelir testi müracaatı yapabilmek için önceden de belirttiğimiz gibi bağlı bulundukları kaza kaymakamlıklarına müracaat için danışması gerekmektedir. Bizzat gidilip gelir testine müracaat edilmelidir.
Muhtarlıktan alınması şart olan bir adet ikametgâh vesikası, 2 adet vesikalık resim ve kimlik fotokopisi istenebilmektedir. Bunlarla beraber kaymakamlık binasındaki Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfına gidip teslim ederek gelir vaziyetinize göre yapılacak gelir testi neticenizi öğrenip, ödeyeceğiniz prim miktarını sorgulatabilirsiniz.
Gelir Testi Nasıl Yenilenir?
Genel Sıhhat(Sağlık)Sigortasına sahip fertler, gelir vaziyetlerinde olan rastgele bir farklık vaziyetinde gelir tespitinin yenilenmesi için tekrar bir müracaat yapabilmektedirler. Kişinin, gelirinde bir farklık yaşandığını bildirmesi veya bu farklığın Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıfları’nca belirlemesi veyahut kanıtlanması halinde, bildirim veya tespit tarihinden itibaren takriben bir aylık bir müddetin içerisinde Gelir Testinin yapılması gerekmektedir.
Gelir Testi Hangi Vaziyetlerde Yenilenir?
- Ailedeki kayıtlı kişi sayısında yaşanan bir değişme vaziyeti yenilenebilir. Sözgelimi; İzdivaç ederek başka bir haneye geçme, boşanarak haneden eksilme, doğum sonrası artan hane sayısı veya ölüm gibi nedenler olabilmektedir.
- Prim ödemesi devlet tarafından yapılanlar ve asgari ücretin üçte biri (3/1) kadar prim ödeyen fertlerin hanesine her sene ziyaretler yapılmaktadır.
- Yurttaşın primlerinde artma ya da azalma yaşandığında, gelir farklığı bildirimlerinde gelir testini yine yapmak mümkündür.
Gelir Testi Nasıl Yapılır ? başlıklı yazımızı beğendiyseniz Genel Sağlık Sigortası Nasıl Yapılır başlıklı yazımıza da göz atmanızı tavsiye ederiz.
Kaynak : Resmi Gazete