COVID-19, 2019 seneninde Çin’de başlayan ve daha sonra tüm dünyaya dağılan SALLA-CoV-2 virüsüne bağlı bir hastalıktır. Başlıca öksürme, aksırma gibi damlacık yoluyla dağılmakla beraber virüs bulaşmış yüzeyler ve eşyalarla temas ile de bulaşabilmektedir. Hastalık hızlı dağılmakta olup, daha net bir rehabilitasyonu veyahut aşısı bulunmamaktadır.Rastgele bir hastalıktan iyileşmiş kişilerin kanından ele geçirilen plazmalar tarih süresince aşının ilk öncülü olarak kabul edilmiştir. Bu kapsamda immün plazma rehabilitasyonu 1900’lerin başından bu yana tıp camiasında bilinen ve uygulanan bir yol olup, geçmişte dünyayı tesiri altına alan SALLA, MERS, Ebola, Domuz Gribi (H1N1), Kuş Gribi (H5N1) gibi salgınlarda da uygulanmıştır.
Gelinen süreçte şu an son zamanlarda Amerika Gıda ve İlaç İdaresi (FDA) COVID-19 hastalığından iyileşmiş fertlerin kanından ele geçirilecek immün plazma rehabilitasyonunu önermektedir ve ülkemiz başta olmak üzere bir hayli ülkede uygulanmaya başlanmıştır.
.JPG)
İMMÜN PLAZMA REHABİLİTASYONU NEDİR?
- COVID-19 tanısı konulan, rehabilitasyon sürecinin hemen peşinden iyileşen hastalardan Türk Kızılay tarafından toplanan kan plazmasının kritik vaziyette olan hastalarda kullanılması amaçlanmaktadır.
KİMLER COVID-19 İMMÜN PLAZMA BAĞIŞINDA BULUNABİLİR?
-18-60 yaş arası (19 yaşından gün almış, 61 yaşından gün almamış) bağışçılar.
-Tercihen erkeklerden, gebe kalmamış (doğum/düşük/kürtaj) kadınlardan ve kan transfüzyonu yapılmamış kişiler. Doğum ya da düşük yapmış kadınların ve kan transfüzyonu yapılmış kişilerin bağışçı olabilmeleri için HLA antikorları açısından taranmaları ve negatif olduklarının gösterilmesi gerekmektedir.
-Tüm bağışçı adaylarının kesinlikle COVID-19 hastalığı tanısı aldığına konusunda laboratuvar test2 neticesi olmalıdır.
Bununla birlikte;
-Bağışçı adayı, hastanede yatarak rehabilitasyon görmüş bir kişi ise en az 24 saat ara ile iki nazofarenks sürüntü örneğinin SALLA-CoV-2 moleküler test2 neticeleri “NEGATİF” bulunmalı ve muayenehane olarak (öksürük, ateş, soluk darlığı, halsizlik vb.) iyileşmesinin üzerinden en az 14 gün geçmiş olmalıdır.
En az 24 saat ara ile yapılmış iki “NEGATİF” moleküler test2 neticesi olmayan COVID- 19 immün plazma bağışçıları için aşağıdaki madde uygulanır:
-COVID-19 tanısı almış ancak rehabilitasyon ve/veya karantina sürecini hanede bitiren bağışçı adaylarının muayenehane olarak tam iyileşmesinin üzerinden en az 28 gün geçmiş ve bağış öncesinde nazofarenks sürüntü örneğinden çalışılmış SALLA-CoV-2 moleküler test2 neticesi “NEGATİF” olmalıdır.
Bu kişilerin hastalık dönemine ait kayıtları eksiksiz, izleyebilir ve dökümante olmalıdır.
BAĞIŞ ARALIĞI, BAĞIŞ SIKLIĞI, BAĞIŞ HACMİ
-İmmün plazma bağışı, ilk bağışın yapıldığı tarih başlangıç tarihi olarak kabul edilmek kaydıyla, en az 7-10 günde bir olmak üzere bir ay içerisinde en fazla 3 sefer yapılabilir.
-Bir bağışçıdan 1 seferde 600 ml’yi geçmeyecek şekilde bir ay içerisinde en fazla 1800 ml plazma toplanabilir.
BAĞIŞ SÜRECİ
-Aferez bağışı için şart olan koşulları taşıyan bağışçı adayları tarafından, Kan Bağışçısı Kayıt, Kan Bağışçısı Sorgulama, Aferez Bağışçısı Bilgilendirilmiş Onam, Covıd-19 İmmün Plazma Gönüllü Bağışçıları İçin Ek Onam ve Sorgulama Formları doldurulur.
-Uygun bulunan bağışçı adaylarının Doktor tarafından kısa fizik kontrolü yapılır.
-Bağışçı adaylarının Türk Kızılay tarafından Milli mevzuata uygun olarak testleri çalışılır;
-Mikrobiyolojik tarama testleri (Hepatit B, Hepatit C, HIV ve Sifiliz),
-NAT testleri (Hepatit B, Hepatit C ve HIV),
-İmmünohematoloji testleri
-Test neticeleri uygun olan bağışçı adaylarının aferez yöntemiyle immün plazması alınır.
-Hastalarımızın ihtiyacına göre bileşenler hazırlanır.
-Bakanlığımızın onayladığı hastanelere hazırlanan immün plazmaların transferi gerçekleştirilir.
İMMÜN PLAZMA BAĞIŞINA GELMEDEN YAPMASINA GEREKENLER
-T.C. kimlik numarasının yazdığı resimli dokümanın (Nüfus cüzdanı, ehliyet, pasaport) yanında olması,
-Bağışçı adayının aç olmaması, tercihen kan bağışından iki saat önce tam bir öğün yemiş olması, son 24 içerisinde normal, yağsız besinler alınmış ve olası olduğunca fazla sıvı tüketilmiş olması,
-Bağıştan evvelki yarım saat içinde kafein içeren içecekler (kola, kahveli içecekler vb.) içilmesi.
Şahsi bilgileriniz Şahsi Verilerin Savunması Yasayı ve diğer legal mevzuatlara uygun olarak saklanacak olup üçüncü kişilerle/taraflarla paylaşılmayacaktır.
İmmun Plazma Bağışı sistemi randevulu sistem olarak hizmet vermektedir. Şu an için İstanbul, Antalya, Eskişehir, İzmit, Gaziantep, Trabzon, İzmir, Denizli, Bursa, Kayseri, Adana, Ankara ve Samsun olmak üzere 14 şehrimizde 16 bağış noktasında immun plazma bağışı alınmaktadır.
kaynak : https://www.kanver.org/sayfa/anasayfa/covid-19-immun-plazma-bagisi/144